6. Sociaal domein

Dit programma is gericht op het uitvoeren van de wettelijke verantwoordelijkheid die de gemeente heeft op het terrein van jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning, inkomensondersteuning en participatie. In de praktijk betekent dit dat het Sociaal Domein een veelheid aan thema’s en onderwerpen beslaat waar onze inwoners dagelijks mee te maken hebben. Er is nauwe verwevenheid met onderwerpen uit andere programma’s, zoals onderwijs, sport, cultuur, welzijn en gezondheid. Daarnaast is er overlap met het fysieke domein, bijvoorbeeld op het gebied van wonen en leefbaarheid.

Beleidskader Sociaal Domein

In april 2019 heeft de gemeenteraad van Tytsjerksteradiel het beleidskader Sociaal Domein vastgesteld. Hierin zijn de strategische doelstellingen en uitgangspunten benoemd. Daarnaast zijn er diverse financiële maatregelen benoemd om een sluitende begroting voor het Sociaal Domein te realiseren. De maatregelen zijn nog steeds actueel. De uitdaging om de uitgaven beheersbaar te houden blijft onveranderd groot.

Zelf aan het roer

Wij willen dat inwoners zelf de regie hebben bij hun zorgvraag. Wij zetten ons ervoor in dat mensen zorg en ondersteuning ontvangen die past bij hun behoefte en mogelijkheden. Wij stellen daarbij de mens centraal en werken integraal en vanuit het principe één gezin –één plan –één contactpersoon.

Belangrijke pijlers in het beleid 2026

Participatiewet in Balans

Een ontwikkeling waar we mee te maken krijgt is het wetsvoorstel Participatiewet in Balans (verwachte invoering 1 januari 2026). Het doel van dit wetsvoorstel is om de Participatiewet te vereenvoudigen, mensen meer centraal te stellen, uit te gaan van vertrouwen en gemeenten meer ruimte te geven om te kijken wat mensen (aan)kunnen. Wat de eventuele financiële consequenties zijn, is nog niet bekend.

Kosten Jeugdhulp

In het jaar 2024 werden we geconfronteerd met fors hogere uitgaven voor jeugdhulp. Waar in eerste instantie de gedachte was dat deze verhoging incidenteel van aard was en vooral veroorzaakt werd door de nieuwe contracten die Sociaal Domein Fryslân (SDF) met aanbieders heeft afgesloten, blijkt er wel degelijk een forse structurele doorwerking te zijn. Onze gemeente staat hierin niet alleen, de toenemende kosten van jeugdhulp voor gemeenten is een landelijk probleem. Als individuele gemeente en ook in samenwerking met de andere Friese gemeenten en het SDF proberen we grip op de kosten te krijgen en handelingsperspectief te bieden.

Brede visie maatschappelijk vastgoed

Er ligt een grote opgave in de gemeente voor het (duurzaam) ontwikkelen, verbouwen en in stand houden en (duurzaam) van het maatschappelijk vastgoed (waaronder dorpshuizen en schoolgebouwen). Deze ontwikkeling gaat verder dan alleen het verduurzamen van gebouwen. Er is een bestuursopdracht in voorbereiding om voor dit vraagstuk een integrale aanpak op te stellen.

Sociale basis

De huidige subsidieregeling sociale basis loopt per 2027 af. Inmiddels is er een startnotitie sociale basis gemaakt. Deze is door de raad in oktober vastgesteld. De planning is dat er in 2026 een herijkte visie ligt tezamen met een plan waarin is opgenomen hoe partijen voor de sociale basis worden gesubsidieerd.